Μέχρι σχετικά πρόσφατα, οι περισσότερες μεγάλες επιχειρήσεις είχαν ως σχεδόν αποκλειστικό στόχο την αύξηση του μεριδίου συμμετοχής τους στην αγορά και άρα την μεγιστοποίηση των κερδών τους.
Τις τελευταίες δεκαετίες, ωστόσο, όλο και περισσότερες διοικήσεις εταιρειών και οργανισμών έχουν αναγνωρίσει ότι έχουν το κοινωνικό καθήκον να κάνουν περισσότερα από την απλή μεγιστοποίηση των κερδών για τους μετόχους και την αύξηση των αποδοχών των στελεχών. Με άλλα λόγια, έχουν την κοινωνική ευθύνη να κάνουν ό,τι είναι καλύτερο όχι μόνο για τις εταιρείες τους, αλλά για την ανθρωπότητα, τον πλανήτη και το κοινωνικό σύνολο.
Η διαπίστωση αυτή οδήγησε στην εμφάνιση εταιρειών που προσδιορίζονται ως κοινωνικά υπεύθυνες. Ορισμένες φέρουν ακόμη και ονομασίες ή σφραγίδες, όπως B Corporations (B Corps), εταιρείες κοινωνικού σκοπού (SPC) και εταιρείες περιορισμένης ευθύνης χαμηλού κέρδους (L3Cs).
Τι είναι όμως η εταιρική κοινωνική ευθύνη και ποιες είναι οι διαφορετικές μορφές που μπορεί να πάρει;
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ;
Η εταιρική κοινωνική ευθύνη είναι η ιδέα ότι μια επιχείρηση έχει ευθύνη απέναντι στην κοινωνία μέσα στην οποία δραστηριοποιείται και στην οποία απευθύνεται.
Οι εταιρείες που υιοθετούν πρακτικές συμβατές και φιλικές με την εταιρική κοινωνική ευθύνη είναι συνήθως οργανωμένες με τρόπο που τους δίνει τη δυνατότητα να ενεργούν με κοινωνικά υπεύθυνο τρόπο. Είναι μια μορφή αυτορρύθμισης που μπορεί να εκφραστεί σε ποικίλες πρωτοβουλίες ή στρατηγικές, ανάλογα με τους στόχους ενός οργανισμού. Πολλοί οργανισμοί κοινοποιούν αυτές τις προσπάθειες σε εξωτερικούς και εσωτερικούς ενδιαφερόμενους φορείς μέσω αναφορών εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.
Υπάρχουν διάφορα παραδείγματα του τι σημαίνει «κοινωνικά υπεύθυνος» ανάλογα τον οργανισμό και τον κλάδο οικονομικής δραστηριότητας στον οποίο αυτός δραστηριοποιείται. Οι επιχειρήσεις συχνά καθοδηγούνται από μια έννοια γνωστή ως triple bottom line (τριπλή κατώτατη γραμμή), η οποία ορίζει πως μια επιχείρηση πρέπει να δεσμεύεται να μετρήσει τον κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπό της, τις ενέργειες της για την βιώσιμη ανάπτυξη και τα κέρδη της.
ΕΙΔΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ
Η εταιρική κοινωνική ευθύνη χωρίζεται παραδοσιακά σε τέσσερις κατηγορίες: περιβαλλοντική, φιλανθρωπική, ηθική και οικονομική ευθύνη.
- Περιβαλλοντική Υπευθυνότητα
Περιβαλλοντική ευθύνη είναι η πεποίθηση ότι οι οργανισμοί πρέπει να συμπεριφέρονται με όσο το δυνατόν πιο φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο. Είναι μια από τις πιο συνήθεις μορφές εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Ορισμένες εταιρείες χρησιμοποιούν τον όρο «περιβαλλοντική διαχείριση» για να αναφερθούν σε τέτοιες πρωτοβουλίες.
Οι εταιρείες που επιδιώκουν να εφαρμόσουν την περιβαλλοντική ευθύνη μπορούν να το κάνουν με διάφορους τρόπους:
- Περιορισμός ρυπογόνων πρακτικών: Μείωση της ρύπανσης, εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, περιορισμός χρήσης πλαστικών μιας χρήσης, ορθολογική νερού και διαχείριση απόβλητων
- Εξοικονόμηση ενεργειακών πόρων: Αύξηση χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, βιώσιμοι πόροι και ανακυκλωμένα ή μερικώς ανακυκλωμένα υλικά
- Αντιστάθμιση αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων: Φύτευση δέντρων, χρηματοδότηση περιβαλλοντικών ερευνών και δωρεά σε σχετικούς σκοπούς.
- Ηθική Υπευθυνότητα
Η ηθική υπευθυνότητα αφορά τη διασφάλιση της λειτουργίας ενός οργανισμού με δίκαιο και ηθικό τρόπο. Οι οργανισμοί που εφαρμόζουν πολιτικές ηθική υπευθυνότητας στοχεύουν στην άσκηση ηθικής συμπεριφοράς μέσω της δίκαιης μεταχείρισης όλων των ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένης της ηγεσίας, των επενδυτών, των εργαζομένων, των προμηθευτών και των πελατών.
Οι εταιρείες μπορούν να εφαρμόσουν μεθόδους ηθικής υπευθυνότητες με εναλλακτικούς τρόπους. Για παράδειγμα, μια επιχείρηση μπορεί να ορίσει τον δικό της, υψηλότερο κατώτατο μισθό, εάν αυτός που ορίζεται από την ελληνική νομοθεσία δεν συνιστά «βιώσιμο μισθό». Ομοίως, μια επιχείρηση μπορεί να απαιτεί τα προϊόντα, τα συστατικά, τα υλικά ή τα εξαρτήματα να προέρχονται σύμφωνα με τα πρότυπα ελεύθερου και νόμιμου εμπορίου.
Από αυτή την άποψη, πολλές εταιρείες έχουν διαδικασίες για να διασφαλίσουν ότι δεν αγοράζουν προϊόντα που προέρχονται από δουλεία ή παιδική εργασία.
- Φιλανθρωπική Ευθύνη
Η φιλανθρωπική ευθύνη αναφέρεται στον στόχο μιας επιχείρησης με δικά της μέσα και ενέργειες να διαμορφώσει τον κόσμο και την κοινωνία με έναν καλύτερο τρόπο.
Εκτός από το να ενεργούν ηθικά και φιλικά προς το περιβάλλον, οι οργανισμοί και οι εταιρείες που καθοδηγούνται από φιλανθρωπική ευθύνη συχνά αφιερώνουν σε σχετικές ενέργειες ένα μέρος των κερδών τους. Ενώ πολλές εταιρείες κάνουν δωρεές σε φιλανθρωπικούς και μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς που ευθυγραμμίζονται με τις αποστολές τους, άλλες κάνουν δωρεές σε ευαγείς σκοπούς που δεν σχετίζονται άμεσα με την επιχείρησή τους. Άλλοι φτάνουν στο σημείο να δημιουργήσουν τη δική τους φιλανθρωπική οργάνωση για να ανταποδώσουν με θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία.
- Οικονομική Ευθύνη
Η οικονομική ευθύνη είναι η πρακτική μιας επιχείρησης που εδράζει όλες τις οικονομικές της αποφάσεις στη δέσμευσή της για προσφορά στο κοινωνικό σύνολο. Ο τελικός στόχος δεν είναι μόνο η μεγιστοποίηση των κερδών, αλλά και η διασφάλιση ότι οι επιχειρηματικές δραστηριότητες επηρεάζουν θετικά το περιβάλλον, τους ανθρώπους και την κοινωνία.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ;
Οι περισσότερες εταιρείες ασπάζονται την εταιρική κοινωνική ευθύνη λόγω ηθικών πεποιθήσεων, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε πολλά οφέλη και σημαντικές κοινωνικές αλλαγές.
Οι πρωτοβουλίες σχετικές με την εταιρική κοινωνική ευθύνη μπορούν, για παράδειγμα, να είναι ένα ισχυρό εργαλείο μάρκετινγκ, βοηθώντας μια εταιρεία να προωθηθεί με έναν θετικό τρόπο στα μάτια των καταναλωτών, των επενδυτών και των ρυθμιστικών αρχών. Αυτές οι πρωτοβουλίες μπορούν επίσης να βελτιώσουν τη δέσμευση και την ικανοποίηση των εργαζομένων – βασικά μέτρα που οδηγούν στην αφοσίωση των καταναλωτών. Μπορούν ακόμη και να προσελκύσουν πιθανούς υπαλλήλους που έχουν ισχυρές προσωπικές πεποιθήσεις που ταιριάζουν με αυτές του οργανισμού.
Τέλος, οι πρωτοβουλίες εταιρικής κοινωνικής αναγκάζουν εγγενώς τις διοικήσεις των επιχειρήσεων να εξετάσουν τις πρακτικές πρόσληψης εργαζομένων και διαχείριση ανθρωπίνου δυναμικού, πού και πώς προμηθεύονται προϊόντα ή εξαρτήματα και τα βήματα που λαμβάνουν για να προσφέρουν αξία στους πελάτες τους.
Οι αρχές αυτές μπορούν συχνά να οδηγήσουν σε καινοτόμες και πρωτοποριακές λύσεις που βοηθούν μια εταιρεία να ενεργεί με κοινωνικά υπεύθυνο τρόπο με ταυτόχρονη αύξηση της κερδοφορίας και επίτευξης των στόχων της. Για παράδειγμα, η αναδιάρθρωση της διαδικασίας παραγωγής έτσι ώστε μια εταιρεία να καταναλώνει λιγότερη ενέργεια και να παράγει λιγότερα απόβλητα, της επιτρέπει να γίνει πιο φιλική προς το περιβάλλον, ενώ μειώνει το κόστος ενέργειας και υλικών – αξία που μπορεί να ανακτηθεί και να μοιραστεί τόσο με τους προμηθευτές όσο και με τους πελάτες.
Ελίνα Καραμάνου
CEO / Σύμβουλος Επιχειρήσεων
