Αν θα θέλαμε να δώσουμε κάποιον ορισμό στο εργόσημο, θα μπορούσαμε να πούμε πως αυτό αποτελεί μέσο πληρωμής και ασφάλισης για ομάδες εργαζομένων οι οποίες δεν απασχολούνται σε σταθερό εροδότη. Επισημαίνεται ότι τα εργόσημα μεταβιβάζονται ονομαστικά από τον εργοδότη στους εργαζόμενους, ως καταβολή για την αμοιβή της εργασίας και στη συνέχεια εξοφλούνται από τους προαναφερόμενους φορείς διαθέσεως (τράπεζες και ΕΛΤΑ) με καταβολή του αντίστοιχου ποσού, αφού προηγουμένως έχουν παρακρατηθεί οι αναλογούσες εισφορές.
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία τα πρόσωπα και οι υπηρεσίες που αμείβονται με εργόσημα είναι οι ακόλουθες:
- Το κατ’ οίκον απασχολούμενο προσωπικό που παρέχει εξαρτημένη εργασία ή υπηρεσίες, αμειβόμενο με την ώρα ή την ημέρα, σε τακτά ή μη χρονικά διαστήματα, είτε προς έναν είτε προς περισσότερους του ενός εργοδότες, για την ίδια μισθολογική περίοδο, που καλύπτεται από την ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
- Οι υπηρεσίες οικογενειακής βοηθητικής φροντίδας (οικιακή καθαριότητα, γενικό νοικοκυριό).
- Οι κηπουρικές εργασίες,
- Οι μεμονωμένες μικροεπισκευαστικές εργασίες που δεν συνιστούν οικοδομικές εργασίες,
- Η παράδοση ιδιαιτέρων μαθημάτων,
- Η φύλαξη και μεταφορά παιδιών νηπίων και βρεφών,
- Η υποστήριξη με την παροχή κάθε μορφής βοήθειας και φροντίδας σε ηλικιωμένα άτομα, καθώς και σε άτομα με ειδικές ανάγκες συμπεριλαμβανομένης και της διευκόλυνσης για συμμετοχή σε πολιτιστικές, θρησκευτικές, ψυχαγωγικές και κοινωνικές δραστηριότητες ή και σε συμμετέχοντες σε προγράμματα αποκατάστασης ατόμων σε ιδρύματα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ή σε Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης Ατόμων με Αναπηρία, που χαρακτηρίζονται από νοητική στέρηση (ΣΥΔ),
- Οι αισθητικές φροντίδες (κομμωτική, περιποίηση προσώπου και σώματος),
- Η περιποίηση ή νοσηλευτική φροντίδα αρρώστων ή κατάκοιτων ατόμων και η βοήθεια σε άτομα με προβλήματα κινητικότητας (φυσικοθεραπεία, κινησιοθεραπεία, συνοδεία εκτός οικίας)
- Οι περιστασιακά απασχολούμενοι στη μουσική κάλυψη ιδιωτικών εκδηλώσεων και συνεστιάσεων που αμείβονται με την ώρα ή την ημέρα και δεν απασχολούνται ως υπαλληλικό προσωπικό εταιρείας ή ως μέλη εταιρείας.
Σε εγκύκλιο του ΕΦΚΑ επισημαίνεται ρητά ότι το καθεστώς ασφάλισης με εργόσημο δεν υποκαθιστά το γενικό καθεστώς ασφάλισης μισθωτών, στο οποίο υπάγεται το προσωπικό νομικών ή φυσικών προσώπων που δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά. Κατά συνέπεια, οι απασχολούμενοι στη μουσική κάλυψη ιδιωτικών εκδηλώσεων ή συνεστιάσεων ως προσωπικό φυσικών ή νομικών προσώπων στις δραστηριότητες αυτές δεν μπορούν να υπαχθούν στη ρύθμιση της ανωτέρω διάταξης, αλλά υπάγονται στο καθεστώς ασφάλισης μισθωτών του ΕΦΚΑ.
Οι ετήσιες καταβληθείσες εισφορές εκπίπτουν κατά τα 2/3 από το φορολογητέο εισόδημα του εργοδότη και κατά το 1/3 από το φορολογητέο εισόδημα του εργαζομένου.
Υπόχρεος έκδοσης του εργοσήμου είναι αποκλειστικά ο εργοδότης ή εξουσιοδοτημένος εκπρόσωπος αυτού. Αντιστοιχεί σε συγκεκριμένη χρηματική αξία στην οποία περιλαμβάνονται το ποσό της αμοιβής του εργαζόμενου και το ποσό της εισφοράς υπέρ του οικείου ασφαλιστικού φορέα, εν προκειμένω υπέρ του Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ.. Δικαίωμα εξαργύρωσης έχει αποκλειστικά ο αποδέκτης του εργοσήμου δηλαδή το πρόσωπο που παρέχει την εργασία και αμείβεται γι΄ αυτή.
Η έκδοση και εξαργύρωση του «Εργοσήμου» γίνεται από τους πιστοποιημένους φορείς (Ε.Λ.Τ.Α. – τράπεζες). Κατά την εξαργύρωση του «Εργοσήμου», παρακρατούνται οι ασφαλιστικές κρατήσεις. Ο εργοδότης απευθύνεται στον φορέα έκδοσης με το Δελτίο Αστυνομικής Ταυτότητας, Διαβατήριο ή άλλο στοιχείο ταυτοποίησης, τον Α.Μ.Κ.Α. και τον Α.Φ.Μ. του, όπως προκύπτουν από επίσημα σχετικά έγγραφα στοιχεία. Σημειώνεται πως πλέον, παρέχεται η δυνατότητα ηλεκτρονικής έκδοσης του εργοσήμου.
Με το άρθρο 76 του νομοσχεδίου του υπ. Εργασίας προτείνεται η τροποποίηση αναδρομικά από 1.1.2020, κατά τα ειδικότερα διαλαμβανόμενα, του υπολογισμού του χρόνου ασφάλισης από εργόσημο του π. Ο.Γ.Α. Ειδικότερα, εάν από το εργόσημο προκύπτει χρόνος ασφάλισης για μήνες ασφάλισης (ημέρες εργασίας κάτω των 150), ελέγχεται εάν οι καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές καλύπτουν τις ασφαλιστικές εισφορές του άρθρου 40 και της παρ. 5 του άρθρου 41 του ν. 4387/2016, για κύρια σύνταξη, υγειονομική περίθαλψη (παροχές σε είδος και σε χρήμα) και Λογαριασμό Αγροτικής Εστίας (Λ.Α.Ε.), που αντιστοιχούν στην ασφαλιστική κατηγορία που έχει επιλέξει ο ασφαλισμένος.
Στην περίπτωση που από το εργόσημο προκύπτει χρόνος ασφάλισης για μήνες ασφάλισης (ημέρες εργασίας κάτω των 150), ελέγχεται εάν οι καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές καλύπτουν τις ασφαλιστικές εισφορές που αντιστοιχούν στην ασφαλιστική κατηγορία που έχει επιλέξει ο ασφαλισμένος.
Εάν τα πρόσωπα της παρ. 1 ασκούν παράλληλα και άλλη δραστηριότητα, για την οποία προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης στον πρώην Ο.Γ.Α., οι καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές μέσω εργοσήμου αξιοποιούνται για την εξόφληση των ασφαλιστικών εισφορών του τρέχοντος έτους βάσει της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας.
Σε κάθεμια από τις ανωτέρω περιπτώσεις εάν οι καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές, με συνυπολογισμό εκείνων που έχουν καταβληθεί μέσω εργοσήμου, δεν καλύπτουν τις ασφαλιστικές εισφορές που αντιστοιχούν στην ασφαλιστική κατηγορία στην οποία κατατάσσεται ο ασφαλισμένος, η σχετική διαφορά αναζητείται. Εάν οι καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές, με συνυπολογισμό εκείνων που έχουν καταβληθεί μέσω εργοσήμου, υπερκαλύπτουν τις ασφαλιστικές εισφορές που αντιστοιχούν στην ασφαλιστική κατηγορία στην οποία κατατάσσεται ο ασφαλισμένος, το υπερβάλλον ποσό επιστρέφεται.
Εάν τα πρόσωπα της παρ. 1 ασκούν παράλληλα και άλλη δραστηριότητα, μισθωτή ή μη μισθωτή, για την οποία, βάσει γενικών, ειδικών ή καταστατικών διατάξεων, όπως ισχύουν, προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης σε άλλον πρώην φορέα ασφάλισης (πλην Ο.Γ.Α.) ή το Δημόσιο, έχει εφαρμογή το άρθρο 36 του ν. 4387/2016 (διάταξη περί παράλληλης ασφάλισης). Για την εφαρμογή των ανωτέρω ρυθμίσεων αρχικά καθορίζεται ο χρόνος ασφάλισης που προκύπτει βάσει εργοσήμου και στη συνέχεια εφαρμόζεται το άρθρο 36 του ν. 4387/2016. Ο σχετικός χρόνος ασφάλισης θεωρείται χρόνος από άσκηση μη μισθωτής δραστηριότητας.
Σε περίπτωση που κατ’ εφαρμογή των ρυθμίσεων της παρούσας παραγράφου προκύπτει υποχρέωση καταβολής εισφορών, αυτές βαρύνουν τον ασφαλισμένο και εξοφλούνται σε πέντε (5) κατ’ ανώτατο όριο ισόποσες μηνιαίες δόσεις. Το ποσό κάθε μηνιαίας δόσης δεν μπορεί να είναι μικρότερο των πενήντα (50) ευρώ.
