Τα παραστατικά παρεχόμενων υπηρεσιών (Π.Π.Υ.) είναι ένας τρόπος συναλλαγής μεταξύ προσώπων που έχουν προβεί σε έναρξη εργασιών στη Δ.Ο.Υ. για δραστηριότητα ή δραστηριότητες που ασκούν (ελεύθεροι επαγγελματίες) και προσώπων που δεν έχουν υποχρέωση απεικόνισης συναλλαγών στη Δ.Ο.Υ. (ιδιώτες) οι οποίοι παρέχουν τις υπηρεσίες τους ευκαιριακά-ως παρεπόμενη δραστηριότητα στους πρώτους. Βασική προϋπόθεση αποτελεί ότι το εισόδημα που αποκτούν από τις συναλλαγές αυτές δεν υπερβαίνει τα 10000€ ετησίως. Με Π.Π.Υ. μπορούν να ασφαλιστούν όλα τα φυσικά πρόσωπα (ιδιώτες) για τα οποία νομίμως εκδίδεται το παραστατικό ανεξάρτητα εάν γι’ αυτά προκύπτει υποχρεωτική ασφάλιση στον ΕΦΚΑ λόγω άσκησης άλλης επαγγελματικής δραστηριότητας ή ιδιότητας, μη συναφούς προς τις αμειβόμενες με το παραστατικό υπηρεσίες. Όπως ορίζεται στην Εγκύκλιο 14/2019 του ΕΦΚΑ με Π.Π.Υ. δεν ασφαλίζονται τα πρόσωπα που αμείβονται με παρακράτηση των ασφαλιστικών εισφορών μέσω της διαδικασίας έκδοσης και εξαργύρωσης εργοσήμου του Ν. 3863/2010, όπως ισχύει (π.χ. το κατ’ οίκον απασχολούμενο προσωπικό, απασχολούμενοι στην προώθηση προϊόντων, στη διανομή διαφημιστικών εντύπων, προσωπικό απασχολούμενο σε ΠΑΕ-ΚΑΕ, διαιτητές αγώνων επαγγελματικής κατηγορίας, εργάτες γης κ.λπ.).

Τα πρόσωπα που αμείβονται με Π.Π.Υ. καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές υπέρ ΕΦΚΑ για κύρια σύνταξη (13,33%) και για υγειονομική περίθαλψη (6,95%). Τα ποσοστά ασφαλιστικών κρατήσεων υπολογίζονται στην καθαρή αξία του παραστατικού, όπως αυτή προκύπτει μετά την αφαίρεση του αναλογούντος φόρου και άλλων τυχόν επιβαρύνσεων. Οι ασφαλιστικές εισφορές επιβαρύνουν τους ίδιους τους αμειβόμενους, παρακρατούνται κατά την έκδοση και αποδίδονται στον ΕΦΚΑ από τον εκδότη του Π.Π.Υ. μέχρι την τελευταία εργάσιμη του επόμενου της έκδοσης του παραστατικού μήνα, μέσω της υποβολής ΑΠΔ.

Τα πρόσωπα που θα αμειφθούν με τίτλο κτήσης πρέπει να απογραφούν, αν δεν είναι ήδη απογεγραμμένοι, στο Ενιαίο Μητρώο ΕΦΚΑ του τόπου κατοικίας τους και να δηλωθούν με την ιδιότητα «αμειβόμενος με παραστατικό παρεχόμενων υπηρεσιών», ώστε να τους χορηγηθεί η απαραίτητη βεβαίωση, η οποία χορηγείται άπαξ και αντίγραφο της οποίας προσκομίζεται στον εργοδότη για την παρακράτηση των ασφαλιστικών εισφορών. Ο εργοδότης, από την δική του πλευρά, εάν δεν έχει απογραφεί, θα πρέπει να ακολουθήσει την συνήθη διαδικασία απογραφής εργοδότη.

Με το άρθρο 75 του νομοσχεδίου «Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση για τη Νέα Γενιά: εισαγωγή κεφαλαιοποιητικού συστήματος προκαθορισμένων εισφορών στην επικουρική ασφάλιση, ίδρυση, οργάνωση και λειτουργία Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης και συναφείς διατάξεις».

1. Καθορίζεται το ποσοστό των καταβαλλόμενων εισφορών υπέρ e-Ε.Φ.Κ.Α., για κύρια σύνταξη (13,33%) και για υγειονομική περίθαλψη (6,95%), από πρόσωπα που αμείβονται με Π.Π.Υ. και τίθεται ανώτατο όριο στο ποσό της παρακρατούμενης εισφοράς.
2. Επανακαθορίζεται ο τρόπος υπολογισμού του χρόνου ασφάλισης για την καταβολή των προαναφερόμενων εισφορών.
3. Εισάγονται εξαιρέσεις από την υποχρέωση ασφάλισης και καταβολής εισφορών, για ειδικές περιπτώσεις προσώπων επί των οποίων εκδίδεται Π.Π.Υ.
4. Ορίζεται ο χρόνος έκδοσης των Π.Π.Υ. επί των οποίων έχουν εφαρμογή τα ανωτέρω

Συνοπτικά, το ανώτατο όριο στο ποσό της παρακρατούμενης εισφοράς τίθεται ίσο με την πρώτη μηνιαία ασφαλιστική κατηγορία της παρ. 1 του άρθρου 39 και της παρ. 2 του άρθρου 41 του ν. 4387/2016. Ο χρόνος ασφάλισης που δημιουργείται μέσω Π.Π.Υ. λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης μη μισθωτών (πρώην Ο.Α.Ε.Ε.) και αξιοποιείται βάσει των διατάξεων του πρώην Ο.Α.Ε.Ε. Παράλληλα, ορίζεται πως σε περίπτωση παράλληλης ασφάλισης για υγειονομική περίθαλψη σε μη εντασσόμενο στον e-Ε.Φ.Κ.Α. φορέα, τομέα, κλάδο ή λογαριασμό, με βάση την οποία έχει δοθεί εξαίρεση από την καταβολή εισφορών υπέρ e-Ε.Φ.Κ.Α. κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 36 παρ. 5 του ν. 4387/2016, η εξαίρεση ισχύει και για την παρακράτηση εισφορών από το Π.Π.Υ. προς τον e-Ε.Φ.Κ.Α. Επιπλέον, αποσαφηνίζεται ότι σε περίπτωση που προκύπτει απασχόληση υπακτέα στην ασφάλιση του e-Ε.φ.Κ.Α. λόγω της πραγματικής απασχόλησης, αυτή υπερισχύει. Εισάγονται εξαιρέσεις από την υποχρέωση ασφάλισης και καταβολής εισφορών μέσω Π.Π.Υ., για ειδικές περιπτώσεις έκδοσης παραστατικών όπως:

1. Έσοδα από πνευματικά ή συγγενικά δικαιώματα επί έργων.
2. Έσοδα από παραχώρηση δικαιώματος εκμετάλλευσης διπλώματος ευρεσιτεχνίας.
3. Αμοιβές από συμπτωματική πώληση προσωπικών περιουσιακών στοιχείων που δεν συνιστούν εμπορική δραστηριότητα.

Τέλος, καθορίζεται η διαδικασία εκκαθάρισης των εισφορών από Π.Π.Υ. που έχουν εκδοθεί το διάστημα από 01.02.2019 (χρόνος έναρξης εφαρμογής του αρ. 55 ν. 4509/2017) έως 31.12.2019, καθώς το προϊσχύον νομοθετικό πλαίσιο για τον υπολογισμό του χρόνου ασφάλισης ήταν ανεφάρμοστο και ορίζεται ότι οι ρυθμίσεις του παρόντος άρθρου ισχύουν και για Π.Π.Υ. που έχουν εκδοθεί από 01.01.2020.

Παράδειγμα:

Έστω πως μια επιχείρηση εκδίδει Π.Π.Υ. 1.000 ευρώ με ημερομηνία 27/7/2021 σε ιδιώτη που ανέλαβε την επισκευή καροτσιών που χρησιμοποιούνται στην μεταφορά προϊόντων. Στην περίπτωση αυτή, προκύπτει παρακράτηση φόρου 20% (200,00€) και  χαρτόσημο 3,6% (36,00€) τα οποία θα πρέπει να αποδωθούν στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. έως τις 30/09/2021. Παράλληλα, στο τιμολόγιο υπολογίζεται επιβάρυνση ύψους 20,28% (13,33% για κύρια σύνταξη και 6,95% για υγειονομική περίθαλψη) τα οποία θα πρέπει να απεικονισθούν σε ΑΠΔ, της οποίας καταληκτική ημερομηνία υποβολής και απόδοσης ασφαλιστικών εισφορών είναι η 31/8/2021. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα το ποσό των ασφαλιστικών εισφορών διαμορφώνεται σε 154,94€ (1.000 – 200 – 36 = 764 Χ 20,28%). Συνεπώς από το αρχικώς εκδοθέν παραστατικό των 1.000,00€ το καθαρό εισπρακτέο ποσό διαμορφώνεται σε 609,06€. Αντίστοιχα, για τον υπολογισμό του χρόνου ασφάλισης, λαμβάνουμε τις συνολικά καταβαλόμενες εισφορές (154,94€) τις διαιρούμε με την πρώτη ασφαλιστική κατηγορία της παρ. 1 του άρθρου 39 του ν. 4387/2016 (155,00€) και βλέπουμε πως αντιστοιχεί σε περίπου 1 μήνα ασφάλισης.