Για την οικονομική εκμετάλλευση μιας ευρεσιτεχνίας και την διασφάλιση της ιδιοκτησίας της απαιτείται σίγουρα η κατοχύρωσή της
Τα έργα δημιουργικότητας και καινοτόμου σκέψης δεν σταμάτησαν ποτέ και μάλιστα δεν είναι λίγες οι φορές που εφευρέτες και επιστήμονες συνέβαλλαν με αυτά στην παγκόσμια πολιτισμική και οικονομική ανάπτυξη. Αλλά και οι ίδιοι οι καινοτόμοι, εκμεταλλευόμενοι την ευρεσιτεχνία τους, βελτίωσαν ή ακόμα και εκτίναξαν στα ύψη το οικονομικό τους επίπεδο.
Πώς μπορεί όμως κάποιος να κατοχυρώσει την εφεύρεσή του; Ο καθένας που θεωρεί πως η καινοτομία του χρήζει κατοχύρωσης μπορεί να απευθυνθεί στον αρμόδιο οργανισμό που χορηγεί διπλώματα ευρεσιτεχνίας.Το συγκεκριμένο δίπλωμα παρέχεται στον εφευρέτη το αποκλειστικό δικαίωμα να εκμεταλλευτεί την εφεύρεσή του και απαγορεύει σε κάθε τρίτο να τη χρησιμοποιεί χωρίς την συναίνεση του.
Στη χώρα μας ο αρμόδιος φορέας για την απονομή τίτλων που διασφαλίζουν νομικά τον εφευρέτη είναι ο Οργανισμός Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας και εποπτεύεται από το υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας. Με το Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας (ΔΕ) κατοχυρώνει τις εφευρέσεις ενώ παρέχει και τεχνολογική πληροφόρηση από Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας σε ελληνικό και διεθνές επίπεδο για τεχνικά βιβλιογραφικά και άλλα στοιχεία.
Διαδικασία που ακολουθείται για την κατοχύρωση της ευρεσιτεχνίας
Σύμφωνα με τον νόμο 1733/1987 σχετικά με τις εφευρέσεις και την τεχνολογική καινοτομία «οι ευρεσιτεχνίες αφορούν επινοήματα νέα, που εμπεριέχουν εφευρετική δραστηριότητα και είναι επιδεκτικά βιομηχανικής εφαρμογής. Η ευρεσιτεχνία μπορεί να αναφέρεται σε προϊόν, μέθοδο ή βιομηχανική εφαρμογή».
Με τον όρο νέα κρίνεται κάθε εφεύρεση η οποία δεν είναι γνωστή οπουδήποτε στον κόσμο από γραπτή ή προφορική περιγραφή ή με οποιοδήποτε άλλο τρόπο πριν από την ημερομηνία κατάθεσής της αίτησης για χορήγηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας. Μια εφεύρεση επίσης θεωρείται ότι εμπεριέχει εφευρετική δραστηριότητα αν δεν προκύπτει με προφανή τρόπο από την υπάρχουσα στάθμη της τεχνικής. Τέλος επιδεκτική βιομηχανικής εφαρμογής νοείται η εφεύρεση το αντικείμενο της οποίας μπορεί να παραχθεί ή να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τομέα της παραγωγικής δραστηριότητας.
Το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας παρέχει στον κάτοχό του το αποκλειστικό δικαίωμα εκμετάλλευσης του επινοήματός του για 20 χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι το επινόημα δεν μπορεί να κατασκευαστεί, χρησιμοποιηθεί, διανεμηθεί ή πωληθεί χωρίς τη δική του έγκριση, στη χώρα ή στις χώρες για τις οποίες διαθέτει ένα ισχύον δίπλωμα. Η προστασία δε της πατέντας διέπεται από τους νόμους του κράτους στο οποίο έχει εκδοθεί το δίπλωμα.
Ποιος έχει δικαίωμα απόκτησης διπλώματος ευρεσιτεχνίας
Δικαίωμα απόκτησης διπλώματος έχει ο εφευρέτης της ευρεσιτεχνίας. Στην περίπτωση όμως που η εφεύρεση είναι προϊόν συμβατικής σχέσης εργαζόμενου με εργοδότη για την ανάπτυξη εφευρετικής δράσης, τότε ανήκει εξ ολοκλήρου στον εργοδότη. Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση βέβαια, εάν η εφεύρεση αποδειχθεί ιδιαιτέρως επικερδής, ο εφευρέτης μπορεί να αιτηθεί πρόσθετη εύλογη αμοιβή. Η τρίτη περίπτωση, είναι αυτή της εξαρτημένης εφεύρεσης, αυτής δηλαδή που πραγματοποιείται από εργαζόμενο με χρήση υλικών ή μέσων ή πληροφοριών της επιχείρησης που εργάζεται. Υπό αυτές τις συνθήκες δικαίωμα κατάθεσης διπλώματος έχουν εφευρέτης και επιχείρηση ταυτόχρονα με ποσοστό όμως 60% για τον πρώτο και 40% για τον δεύτερο.
Η διαδικασία χορήγησης Διπλώματος Ευρεσιτεχνίας
Η διαδικασία χορήγησης διπλώματος ευρεσιτεχνίας πραγματοποιείται με τέσσερα βήματα
– Την κατάθεση της αίτησης στον ΟΒΙ
Η κατάθεση της αίτησης στον ΟΒΙ θα πρέπει να εμπεριέχει το πλήρες όνομα ή την επωνυμία, την εθνικότητα, την κατοικία ή την έδρα και την διεύθυνση του καταθέτη. Επίσης πρέπει να περιλαμβάνεται η περιγραφή της εφεύρεσης, η περίληψή της καθώς και ο προσδιορισμός μιας ή περισσότερων αξιώσεων. Ως αξιώσεις νοούνται η έκταση και το περιεχόμενο της αιτούμενης προστασίας του καταθέτη. Τέλος συμπληρώνεται το αίτημα χορήγησης διπλώματος ευρεσιτεχνίας. Το τέλος κατάθεσης αίτησης για χορήγηση Διπλώματος Ευρεσιτεχνίας κοστίζει 50€ ενώ για περαιτέρω των δέκα αξιώσεων καταβάλλεται τέλος 30€ για κάθε μια.
-Προθεσμία 4 μηνών για τυχόν διορθώσεις ή συμπλήρωση ελλείψεων
Με την κατάθεση της αίτησης δίνεται προθεσμία 4 μηνών για τυχόν διορθώσεις ή συμπλήρωση ελλείψεων από την πλευρά του καταθέτη.
-Έλεγχος για το “νέο” και την εφευρετική δραστηριότητα και η σύνταξη έκθεσης έρευνας
Ο ΟΒΙ στη συνέχεια πραγματοποιεί έλεγχο για το “νέο” και συντάσσεται από εξειδικευμένους επιστήμονες του οργανισμού ή έκθεση έρευνας ανάλογα με τον τομέα που ανήκει η εφεύρεση. Η σύνταξη της έκθεσης έρευνας κοστίζει 300€ ενώ για την περίπτωση που ο εφευρέτης επιθυμεί έκθεση έρευνας με αιτιολογημένη γνώμη, δηλαδή έκθεση έρευνας που να συνοδεύεται από σχόλια ή συνοπτικές επεξηγηματικές παρατηρήσεις για τα χαρακτηριστικά της εφεύρεσης (το νέο χαρακτήρα της, το εφευρετικό της βήμα και την βιομηχανική εφαρμογή της) το τέλος κοστίζει 640€.Τέλος για καταχώριση Μεταβιβάσεων ή Αδειών Εκμετάλλευσης ή άλλων Τροποποιήσεων Δικαιωμάτων ή Αλλαγής Επωνυμίας ή Νομικής Μορφής δικαιούχου Διπλώματος Ευρεσιτεχνίας. (Άρθρο 24 παρ. 1 και 2 ν. 1733/1987) 200€
-Προθεσμία 3 μηνών για παρατηρήσεις του καταθέτη στην έκθεση έρευνας
Στη συνέχεια η έκθεση έρευνας δίνεται στον καταθέτη με σκοπό να διατυπώσει τυχόν παρατηρήσεις. Κατόπιν συντάσσεται η τελική έκθεση έρευνας ενώ ο εφευρέτης δεν βαρύνεται με επιπρόσθετο τέλος.
-Έκδοση Διπλώματος Ευρεσιτεχνίας
Με την ολοκλήρωση των ανωτέρω διαδικασιών ο οργανισμός εκδίδει το δίπλωμα σε διάστημα 12 ως 18 μηνών. Το τέλος χορήγησης του Διπλώματος ανέρχεται στα 150 ευρώ ενώ τα δικαιώματα που παρέχονται με το Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας διατηρούνται σε ισχύ με την καταβολή αντίστοιχων τελών στον Οργανισμό ετησίως. Τα δύο πρώτα χρόνια είναι δωρεάν ενώ από το τρίτο έτος η διατήρησή του κοστίζει 20 ευρώ και αυξάνει καταλήγοντας στα 1.100 ευρώ για το 20 έτος διατήρησής τους. Πρέπει να σημειωθεί εδώ πως τα τέλη πρέπει να προκαταβάλλονται μέχρι και την γενέθλια ημερομηνία της ευρεσιτεχνίας. Σε αντίθετη περίπτωση ο εφευρέτης διατηρεί το δικαίωμα αποπληρωμής των τελών προσαυξημένα κατά 50% για 6 επιπλέον μήνες. Εάν και μέσα στους έξι αυτούς μήνες δεν καταβάλει το ποσό, η ισχύ του διπλώματος παύει και ο ίδιος εκπίπτει των δικαιωμάτων του. Με την χορήγησή του το δίπλωμα καταχωρείται στο Μητρώο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας και περίληψή του δημοσιεύεται στο ειδικό δελτίο Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας. Καθ’ όλη όμως την διάρκεια του 18μηνου μέχρι και την έκδοση του διπλώματος η αίτηση είναι απόρρητη.
Κατοχύρωση σε χώρες του εξωτερικού
Ο κάθε δημιουργός μπορεί να υποβάλλει αίτηση κατοχύρωσης ευρεσιτεχνίας σε όσες και όποιες χώρες επιθυμεί. Η επιλογή των χωρών ή και των γεωγραφικών περιοχών είναι μια καθαρά επιχειρηματική απόφαση. Για την διαδικασία μεσολαβεί ο ΟΒΙ, ως γραφείο υποδοχής αιτήσεων, εφόσον συνεργάζεται τόσο με τον παγκόσμιο οργανισμό πνευματικής ιδιοκτησίας WIPO όσο και με το ευρωπαϊκό γραφείο διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας EPO. Με αυτό τον τρόπο διευκολύνεται η υποβολή αιτήσεων σε περισσότερες από μια χώρες ταυτόχρονα, μειώνοντας το χρόνο εξέτασης και το κόστος υποβολής πολλαπλών αιτήσεων. Ανάλογα με την επιλογή των χωρών και των γεωγραφικών περιοχών διαμορφώνεται το κόστος.
Καραμάνου Ελίνα
CEO/Co-Founder AFS Group
Σύμβουλος Επιχειρήσεων